Rond 1600 moest je maar een beetje ongewoon én vrouw zijn om van hekserij te worden beschuldigd. Dit ongunstig lot trof ook Anna De Coninck, alias 'Tanneke(n) Sconyncx'.

't Anneke werd geboren omstreeks 1560 in Gottem (heden een deelgemeente van Deinze). Ze was gehuwd met Thomas Vander Meulen. Het gezin telde drie zonen en een dochter. Tanneke werd ervan beschuldigd een heks te zijn.

Ze werd reeds enkele jaren achtervolgd door haar slechte faam als toveresse of heks, toen ze zich op 24 maart 1600 liet onderzoeken door E.H. Jeronimus Rade om zich van die smet te zuiveren. Deze laatste gaf haar een attest waaruit bleek dat Tanneke niet was wat de geruchten wilden laten geloven.

Niettemin zorgden kwatongen dat de achterklap en verdachtmakingen bleven aanhouden. Onder impuls van Hubrecht Meganck, baljuw van de heerlijkheid Ter Beke te Gottem, werd ze uiteindelijk op 16 december 1602 een eerste maal ondervraagd. De baljuw wilde deze beschuldigingen hard maken. Daarvoor had hij misschien zijn eigen redenen, want voordien zou hij vruchteloos geprobeerd hebben om Tanneke te verleiden. Ontgoocheld en gefrustreerd zon hij op wraak en begon een zoektocht naar belastende getuigenissen. Ze werd al gauw met de vinger gewezen voor het bezit van toverpoeder, het vee ziek maken en er waren zelfs getuigenissen dat ze deelnam aan een heksensabbat.

Op kerstavond 1602 werd Tanneke opgesloten in de gevangenis van Tielt, op de hoek van de Hoog- en de Sint-Jansstraat (Tielt was de hoofdplaats van de Roede van Tielt, waartoe Gottem behoorde). Op 30 december werd Tanneke door baljuw Meganck bij de schepenbank officieel beschuldigd van hekserij. Zij ontkende alle aantijgingen en verklaarde dat de baljuw gefrustreerd wraak wilde nemen na haar seksuele afwijzing en uit was op haar geld en haar goederen.

In de Hallentoren of Belfort van Tielt werd ze onderzocht op duivelstekens. Tanneke beklaagde er zich ook over dat de Gentse beul Baudewijn Waelspeck haar 's nachts met een bijtend zuur littekens had toegebracht om deze dan 's anderendaags als duivelstekens aan te wijzen. Zo kon ook één moedervlek met een haartje op volstaan om plaats te nemen op de 'judaswieg' - een gruwelijke driepikkel als foltertuig. Uitgeput legde ze bekentenissen af voor alles wat haar ten laste werd gelegd, maar na de foltering trok ze haar verklaringen in, wat meer martelingen tot gevolg had. Haar geschreeuw moet goed hoorbaar geweest zijn in Tielt. Na talrijke ondervragingen en martelingen voor de vierschaar van Ter Beke, stierf Tanneke op maandag 2 juni 1603 na vier dagen en vier nachten foltering.

De Tieltse chirurgijn Salomon Marcx attesteerde op medische gronden dat het de duivel zelf was die Tanneke gedood had tijdens de bloedige ondervragingen in de Tieltse hallentoren. Haar lichaam werd in ongewijde grond begraven in Gottem, dicht bij een vijver die vandaag nog gekend is als 'de heksenput'.

***

Historische roman

Op 16 september 2024 verscheen het boek 'De heks van Gottem' over het waargebeurde verhaal van Tanneke Sconyncx, verteld door haar afstammeling van de elfde generatie: Frederic Vermeulen.
Meer informatie: https://www.lannoo.be/nl/de-heks-van-gottem